Παρασκευή 12 Νοεμβρίου 2021 και ώρα 12:00
[Συντηρ
“Συντήρηση Τοιχογραφίας: από τις βραχογραφίες στη street art”
Συμμετοχή με Google Meet / Σύνδεσμος βιντεοκλήσης: https://meet.google.com/mkh-
Περίληψη
Περίληψη: Οι τοιχογραφίες, με μια ευρύτερη ανάγνωση του όρου, περιλαμβάνουν τα ζωγραφικά έργα σε φυσικά
ή τεχνητά σταθερά υποστηρίγματα. Από τις προϊστορικές βραχογραφίες, μέχρι τη σύγχρονη τέχνη του δρόμου η
τεκμηρίωση και η μελέτη των υλικών και των τεχνικών τους συνιστά μια ιστορία της τεχνολογίας της ζωγραφικής,
ενώ η μελέτη του κοινωνικού τους ρόλου ως μέσα ενημέρωσης, προπαγάνδας, ελεύθερης έκφρασης ή αντίστασης,
συντελεί στη σύνθεση της ιστορίας του πολιτισμού.
Μέσω της εμπειρίας της συντήρησης των τοιχογραφιών θα επιχειρήσουμε τον εντοπισμό των ειδικών τους
χαρακτηριστικών, της τεχνολογίας και των υλικών κατασκευής τους, των παραγόντων που συμβάλλουν στην
ενεργοποίηση των μηχανισμών φθοράς τους και τη σύντομη αποσαφήνιση των βασικών εννοιών, του νομικού
πλαισίου και της δεοντολογίας συντήρησης και αποκατάστασής τους, που στοχεύει στη διατήρηση της υλικής,
ιστορικής, καλλιτεχνικής, κοινωνικής ή και θρησκευτικής τους αξίας ως πολύτιμων έργων της πολιτισμικής
κληρονομιάς.
Τετάρτη 7 Ιουλίου 2021 και ώρα 13:00
Η παρουσίαση του διακεκριμένου συντηρητή αρχαιοτήτων & έργων τέχνης
Δρ. Θωμά Κατσαρού
με θέμα:
“Οι χρωστικές της Βυζαντινής Αγιογραφίας όπως τις περιγράφει ο Διονύσιος εκ Φουρνά και τα προβλήματα ταύτισης τους – Η περίπτωση της σεμνοχρωμίας του Φώτη Κόντογλου
Video call link: https://meet.google.com/krd-
Περίληψη
Το θέμα της ταύτισης των αναφερόμενων υλικών στο έργο Ερμηνεία της Ζωγραφικής Τέχνης του Διονυσίου εκ Φουρνά, τα οποία χρησιμοποιήθηκαν ως χρωστικές, είναι ένα πεδίο έρευνας, ακόμη ανοιχτό. Ο λόγος για τον οποίο δεν έχει καταστεί δυνατός ο πλήρης χαρακτηρισμός των υλικών, τα οποία αναφέρονται σε αυτό, είναι πέρα από την αμφισημία κάποιων όρων, η αδυναμία μέχρι στιγμής ασφαλούς εντοπισμού των θέσεων γεωλογικής προέλευσης των χρωστικών, κατά την περίοδο συγγραφής του έργου. Από την άλλη πλευρά, η περιγραφή παρασκευής χρωστικών, οι οποίες δεν έχουν ακόμη επιβεβαιωθεί πειραματικά, όπως η περίπτωση της σύνθεσης του «ετέρου λαζουρίου» είναι φαινομενικά ανυπέρβλητα εμπόδια στην έρευνα. Άλλο πρόβλημα αποτελεί η μυστηριώδης απουσία αναφοράς στο είδος του συνδετικού υλικού της αγιογραφίας στο έργο του Διονυσίου, το οποίο είθισται αυθαίρετα να θεωρείται το αυγό. Δεν αναφέρεται όμως ούτε μία φορά μέσα στο κείμενο η χρήση αυγού, σε αυτό που καλούμε αυγοτέμπερα. Τα θέματα αυτά σε συνδυασμό με το ερώτημα της χρονολόγησης του κειμένου δημιουργούν ένα πλαίσιο σκοτεινό, στο οποίο για να προχωρήσει η έρευνα με εφαρμογή των όποιων τεχνικών, θα πρέπει πρωτίστως να διευκρινιστούν τα ζητήματα της ορολογίας και του περιεχομένου των αναφορών. Στο Βυζαντινό Μουσείο έχουμε στη διάθεση μας ένα μεγάλο αριθμό έργων, τα οποία προφανώς φυλάσσουν τις απαντήσεις στα παραπάνω ερωτήματα. Πριν όμως από την εφαρμογή των όποιων καταστροφικών η μικροκαταστροφικών ή μη καταστρεπτικών μεθόδων ανάλυσης σε αυτά, είναι αναγκαίο να επιλυθούν μια σειρά σοβαρών ζητημάτων του τι ακριβώς καλούμαστε να αναζητήσουμε. Για παράδειγμα πως θα καταλάβουμε την διαφορά ανάμεσα σε μία «ώχρα» και στην «Πολίτικη ώχρα» του Φουρνά; Η έρευνα του Φώτη Κόντογλου πάνω στις χρωστικές ύλες των Βυζαντινών αποτελεί ένα πλούσιο πεδίο γόνιμου προβληματισμού, απαραίτητου πριν την όποια τεχνική εξέταση ενός έργου Βυζαντινής ή Μεταβυζαντινής τέχνης. Πρίν λοιπόν εφαρμόσουμε διάφορες φασματοσκοπικές (XRF spectrometry, Raman spectrosscopy, FTIR spetroscopy) η άλλες αναλυτικές τεχνικές, θα ήταν χρήσιμο να διευκρινίσουμε κάποιους τεχνικούς όρους που αναφέρονται στα βυζαντινά κείμενα. Καταλήγοντας σε ένα πρωτόκολλο έρευνας από την βιβλιοθήκη (έρευνα πρωτογενών γραπτών πηγών), στην γεωλογική έρευνα πεδίου, στα αρχαία μεταλλεία και ύστερα εξέτασης των έργων τέχνης με μη καταστροφικές τεχνικές ανάλυσης, ερχόμαστε σε μια σύνθεση συσχετίζοντας τα αποτελέσματα με την νέα γνώση που προέκυψε από την πρωτογενή έρευνα. Μόνο μέσα από αυτόν το διεπιστημονικό και πολυπαραγοντικό τρόπο θα μπορούσαμε να απαντήσουμε στο ερώτημα: από που προερχόταν, για παράδειγμα, το “κιλερμενί|” του Διονυσίου εκ Φουρνά και ποιά η σχέση του με τον “Βώλο της Αρμενίας”(κόκκινη χρωστική) .
Σύντομο C.V.
Δρ. Θωμάς Κατσαρός
Βυζαντινό και Χριστιανικό Μουσείο Αθήνας // thomasthkatsaros@gmail.com
Ο Θωμάς Κατσαρός είναι πτυχιούχος συντηρητής αρχαιοτήτων & έργων τέχνης (ΑΤΕΙ Αθήνας) με διδακτορικό (Ph.D.) στην αρχαιομετρία (Παν.Αιγαίου) με τίτλο διατριβής: “Χρωματολογία Θεοφράστου του Ερέσιου”. Από το 2000 μέχρι σήμερα εργάζεται στο Βυζαντινό και Χριστιανικό Μουσείο στην Αθήνα. Έχει εργαστεί ως συντηρητής τοιχογραφίας στη Μονή της Αγ. Αικατερίνης του Σινά στην Αίγυπτο, στο Άγιον Όρος, Μονή Κουτλουμουσίου και Σκήτη του Αγίου Ανδρέα κ.α. Στην Ακρόπολη της Αρχαίας Ολύνθου (Χαλκιδικής), στην ανασκαφή στο Ακρωτήρι της Θήρας (Σαντορίνης) κ.α. Είναι εξωτερικός συνεργάτης από το 2005 του Ιδρύματος Όρους Σινά. Έχει (12) δωδεκαετή εμπειρία στη Φασματοσκοπία Raman στην ανάλυση χρωστικών και βαφών. Είναι μέλος της Ομάδας Μελέτης της Αρχαίας Πολυχρωμίας του Μουσείου Ακρόπολης και της ΥΣΜΑ για τον χαρακτηρισμό του γραπτού διακόσμου του Παρθενώνα και του Ερεχθείου. Έχει εκδώσει τη διατριβή του Χρωματολογία Θεοφράστου (2009), ενώ είναι συγγραφέας σε συλλογικά έργα όπως ο Κατάλογος της Έκθεσης «Αρχαϊκά Χρώματα» (Επιμέλεια Δ. Παντερμαλή 2012) και Επιστήμη και Τεχνολογία στα Ομηρικά Έπη (επιμέλεια Στέφανου Παϊπέτη 2008), καθώς και για τα ορυκτά χρώματα στην αρχαία Ελληνική γλυπτική στο Handbook of Greek Sculpture, Berlin, De Gruyter, (Επιμέλεια Όλγας Παλαγγιά 2019). Το 1994 και 1995 παρουσίασε την συλλογή του με ορυκτές χρωστικές στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο, στην Tucson (Arizona) το 1999 και στα εγκαίνια της Βιβλιοθήκης της Αλεξάνδρειας (2002) στην Αίγυπτο. Από το 2007 δείγματα από την συλλογή του στεγάζονται μόνιμα στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο Αθήνας κατόπιν δωρεάς καθώς και στο Μουσείο της Σχολής Μηχανικών Μεταλλείων και Μεταλλουργών του Πολυτεχνείου (2017). Από το 2012 μέχρι και σήμερα οι χρωστικές του Θεόφραστου εκτίθενται στο Μουσείο Ακρόπολης, ενώ έχει γίνει αίτημα έκθεσης τους και από το Βρετανικό Μουσείο.
Παρασκευή 2 Ιουλίου 2021 και ώρα 10:00 π.μ.
Ομιλία του διακεκριμένου καθηγητή Νικόλαου Λιανού
MS Teams link:
MS Teams Code: 3jvltdt
Τρίτη 15 Ιουνίου 2021 – Ομιλία του καθ. Krzysztof Matyjaszewski
Carnegie Mellon University
Zoom link:
https://zoom.us/j/97463407166?pwd=anpZb1NtK2RqRUtXbzFLanM3VkRqdz09
Meeting ID: 974 6340 7166
Passcode: 789495
Τρίτη 18 Μαΐου 2021 – Ομιλία του καθηγητή Klaus Μuellen
University Research Center of Ioannina (URCI) – Institute of Materials Science and Computing
Invited (Inaugural) External Seminar (webinar), Tuesday, May 18, 16:00 -17:00
Zoom Link: https://zoom.us/j/94577852774?pwd=NUp6a0pkQ0ZWa0wxdGNvK21vdkxwdz09
Meeting ID: 9457785 2774; Passcode: 784710
Graphene Nanoribbons – Closing the Gap between Graphene and Conjugated Polymers
Klaus Müllen
Max Planck Institute for Polymer Research, Mainz, Germany
Graphene nanoribbons (GNRs) emerge as unique carbon nanostructures and versatile electronic materials. Their band structures can be widely tuned yielding semiconductors and even topological insulators. The most important features are i) the opening of a band gap due to the geometric confinement and ii) the occurrence of edge localized electronic states with spin polarization. Both characteristics offer new technological opportunities.
The key breakthrough is precision polymer synthesis which becomes possible by i) repetitive cycloadditions in solution, ii) on-surface polymerization after immobilization of monomer building blocks and iii) chemical vapor deposition.
Science 2019, 366, 1107; Nature Nanotechnology 2020, 15, 22; Nature 2018, 557, 69; 560, 209; 561, 507; Progr. Polym. Science 2020, 100; Nature Rev. Chem. 2017, 2, 01000; J. Am. Chem. Soc. 2021, 143, 5564; Nature Chemistry, accepted.
Καθηγητής Klaus Müllen (Αγγλικά)
Short CV
Klaus Müllen joined the Max Planck Society in 1989 as one of the directors of the Max Planck Institute for Polymer Research. His PhD degree was granted by the University of Basel in 1972. He received his habilitation in 1977 at ETH, Zürich. In 1979 he became a Professor at the University of Cologne, and in 1983 at the Johannes-Gutenberg-University, Mainz. He owns about 60 patents, published over 2000 papers and has a h-index of 154.
Main research interests
Klaus Müllen’s broad research interests range from the development of new polymer-forming reactions, including methods of organometallic chemistry, to the chemistry and physics of small molecules, graphenes, dendrimers and biosynthetic hybrids. His work further encompasses the formation of multi-dimensional polymers with complex shape-persistent architectures, nanocomposites, and molecular materials with liquid crystalline properties for electronic and optoelectronic devices.
- Graphenes and carbon materials;
- new polymer-forming reactions;
- multi-dimensional polymers with complex shape-persistent architectures;
- functional polymeric networks, in particular for catalytic purposes;
- dyes and pigments;
- chemistry and physics of single molecules;
- molecular materials with liquid crystalline properties for electronic and optoelectronic devices;
- biosynthetic hybrids;
- nanocomposites.
